សំណួរ-ចម្លើយ ជុំវិញការបង់ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស

©RFI/siv channa

នៅកម្ពុជា ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សមានចែងនៅក្នុងច្បាប់ ស្តីពីហិរញ្ញវត្ថុ ឆ្នាំ១៩៩៥ និងក្នុងច្បាប់ ស្តីពីសារពើពន្ធ ឆ្នាំ១៩៩៧។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាសំណួរ-ចម្លើយជុំវិញពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស។

សំណួរទី១-តើពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សគឺជាអ្វី?
យោងតាមមាត្រា ៤១ នៃច្បាប់ស្តីពីសារពើពន្ធ ឆ្នាំ១៩៩៧ “ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស គឺជាពន្ធប្រចាំខែកំណត់លើប្រាក់បៀវត្សដែលបានទទួលក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃការបំពេញសកម្មភាពបម្រើការងារ។

និយោជក គឺជាអ្នកមានកាតព្វកិច្ចកាត់ពន្ធពីនយោជិត នៅពេលបើកប្រាក់បៀវត្សប្រចាំខែ។ បន្ទាប់មក និយោជកត្រូវយកពន្ធនេះទៅបង់នៅសាខាពន្ធដារខេត្ត ឬខណ្ឌ យ៉ាងយូរបំផុតត្រឹមថ្ងៃទី១៥ នៃខែបន្ទាប់។ នេះមានន័យថា ពន្ធដែលកាត់ពីនិយោជិត នៅខែកុម្ភៈ ត្រូវយកទៅបង់ឲ្យរដ្ឋបាលសារពើពន្ធ យ៉ាងយូរត្រឹមថ្ងៃទី១៥ ខែមីនា។

សំណួរទី២-តើអ្នកណាខ្លះដែលត្រូវជាប់បន្ទុកបង់ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស?

លើកលែងតែក្នុងករណីពិសេស ដែលកំណត់ដោយច្បាប់ គ្រប់រូបវន្តបុគ្គលទាំងអស់ ដែលទទួលប្រាក់បៀវត្ស (ឬតាមភាសាសាមញ្ញថា ប្រាក់ខែ) ត្រូវជាប់ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស។ ក្នុងនេះ គឺត្រូវរាប់បញ្ចូល៖

បុគ្គលិក អ្នកទទួលខុសត្រូវ និងអភិបាលរបស់ក្រុមហ៊ុនឯកជន ឬរបស់អង្គការមិនស្វែងរកប្រាក់ចំណេញ
មន្រ្តីរាជការ
មន្រ្តីជ្រើសតាំងដោយការបោះឆ្នោត (លើកលែងតែសមាជិកសភា និងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា)

មាត្រា ៤១ នៃច្បាប់ស្តីពីសារពើពន្ធ ចែងថា៖
“រូបវន្តបុគ្គលនិវាសនជននៅក្នុងព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ត្រូវជាប់ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស ចំពោះប្រាក់បៀវត្សប្រភពកម្ពុជា និងប្រាក់បៀវត្សប្រភពបរទេស។ រូបវន្តបុគ្គលអនិវាសនជន ត្រូវជាប់ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សប្រភពកម្ពុជា”។

“និវាសនជន” គឺសំដៅលើអ្នកជាប់ពន្ធ ដែល

មានទីលំនៅនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
មានកន្លែងស្នាក់នៅជាគោលដើម នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា
ឬមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា លើសពី១៨២ថ្ងៃ (កន្លះឆ្នាំ) ក្នុងរយៈពេល ១២ខែ ដែលបញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំសារពើពន្ធចរន្ត

“អនិវាសនជន” គឺសំដៅលើអ្នកដែលមិនមែនជានិវាសនជន។

“ប្រាក់បៀវត្សប្រភពកម្ពុជា” គឺសំដៅលើប្រាក់បៀវត្ស ដែលទទួលបានក្នុងក្របខ័ណ្ឌនៃសកម្មភាពការងារ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។

សំណួរទី៤-តើអ្វីខ្លះដែលត្រូវគិតបញ្ចូលជាប្រាក់បៀវត្សជាប់ពន្ធ?

ត្រូវរាប់បញ្ចូលជាប្រាក់បៀវត្សជាប់ពន្ធ គឺរួមមានទាំង ប្រាក់ខែ ប្រាក់បំណាច់ ប្រាក់ម៉ោងបន្ថែម ប្រាក់ប៉ះប៉ូវ និងអត្ថប្រយោជន៍បន្ថែមផ្សេងទៀត (ដូចជាការឲ្យម៉ូតូ ឬឡានទៅបុគ្គលិកប្រើប្រាស់ ការផ្តល់ធានារ៉ាប់រងសុខភាព ការផ្តល់ជំនួយសម្រាប់ការសិក្សារបស់កូន ជាដើម)។

លុយបុរេប្រទាន ឬលុយដែលនិយោជកឲ្យទៅនិយោជិតខ្ចី ក៏ត្រូវរាប់បញ្ចូលក្នុងប្រាក់បៀវត្សជាប់ពន្ធដែរ។ លុយនេះត្រូវបូកបន្ថែមលើប្រាក់បៀវត្ស នៅក្នុងខែដែលឲ្យខ្ចី ហើយកាត់បន្ថយពីប្រាក់បៀវត្ស ក្នុងខែដែលនិយោជិតបង់សងទៅនិយោជកវិញ។

មិនត្រូវរាប់បញ្ចូលក្នុងប្រាក់បៀវត្សជាប់ពន្ធ៖

ប្រាក់កាត់ទុកដែលជាកាតព្វកិច្ចតាមច្បាប់ការងារ ដើម្បីបង្កើតបេឡាសោធន និងធានាសុខុមាលភាពសង្គម។
ប្រាក់បំណាច់នៃការបញ្ឈប់លែងឲ្យធ្វើការ ក្នុងកម្រិតដែលបានកំណត់ដោយច្បាប់ការងារ
ប្រាក់បន្ថែមខាងសង្គមកិច្ច ដែលមានចែងក្នុងច្បាប់ការងារ
ប្រាក់បំណាច់សម្រាប់ចំណាយបេសកកម្ម និងការធ្វើដំណើរ។

ក្នុងករណីចំណាយខាងវិជ្ជាជីវៈ ដែលបុគ្គលិកជាអ្នកចាយ ដោយយកលុយចេញពីហោប៉ៅខ្លួនឯង នៅពេលដែលនិយោជកសងមកវិញ លុយសំណងនេះមិនត្រូវគិតបញ្ចូលទៅក្នុងប្រាក់បៀវត្សជាប់ពន្ធទេ។ ប៉ុន្តែ ចំណាយនេះត្រូវគោរពទៅតាមលក្ខខណ្ឌមួយចំនួន៖

ចំណាយនេះត្រូវធ្វើឡើងក្នុងផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់របស់សហគ្រាស
មិនចាយក្នុងលក្ខណៈហួសប្រមាណ
ត្រូវមានវិក្កយបត្រជាភស្តុតាង

សំណួរទី៥-តើពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សត្រូវគណនាដូចម្តេច?

ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សត្រូវគណនាខុសគ្នារវាងនិវាសនជន និងអនិវាសនជន។

១-អ្នកជាប់ពន្ធជានិវាសនជន

ទីមួយ គេត្រូវគិតសរុបប្រាក់បៀវត្សដែលជាប់ពន្ធទាំងអស់ ដូចដែលបានរៀបរាប់ខាងលើ ដោយយកទាំងបៀវត្សទទួលពីប្រភពនៅកម្ពុជា និងពីប្រភពបរទេស មកធ្វើជាមូលដ្ឋានគិតពន្ធ។

បន្ទាប់មក អ្នកជាប់ពន្ធទាំងឡាយណា ដែលមានកូនក្នុងបន្ទុក អាចកាត់បន្ថយមូលដ្ឋានគិតពន្ធខាងលើបាន ៧ម៉ឺន ៥ពាន់រៀល ក្នុងកូនម្នាក់ៗ ក្នុងមួយខែ ។ ប្រសិនបើអ្នកជាប់ពន្ធមានសហព័ទ្ធ (ប្តី ឬប្រពន្ធ) ដែលជាមេផ្ទះ (អត់ធ្វើការ) ក៏អាចកាត់បន្ថយមូលដ្ឋានគិតពន្ធដូចកូនក្នុងបន្ទុកដែរ គឺ ៧ម៉ឺន ៥ពាន់រៀល។

ក្រោយពីកាត់កងគ្នារួចរាល់អស់ហើយ នៅសល់ប៉ុន្មាន ទើបគេយកទៅគណនាពន្ធ ទៅតាមអត្រាពន្ធ ដែលច្បាប់កំណត់ទៅតាមថ្នាក់៖

ភាគនៃបៀវត្សប្រចាំខែដែលត្រូវជាប់ពន្ធ	អត្រាពន្ធ
តិចជាង ៥០០ ០០០៛	០%
ពី ៥០០ ០០១៛ ដល់ ១ ២៥០ ០០០៛	៥%
ពី ១ ២៥០ ០០១៛ ដល់ ៨ ៥០០ ០០០៛	១០%
ពី ៨ ៥០០ ០០១៛ ដល់ ១២ ៥០០ ០០០៛	១៥%
លើសពី ១២ ៥០០ ០០០៛	២០%

គួរបញ្ជាក់ថា ចំពោះពន្ធដែលមានអត្រាកំណើនតាមថ្នាក់ ការគណនាពន្ធក៏ត្រូវទៅតាមថ្នាក់ដែរ។ នេះមានន័យថា អ្នកដែលមានប្រាក់ខែលើសពី ១២លាន ៥សែនរៀល (អត្រាពន្ធ ២០%) មិនមែនត្រូវយកប្រាក់ខែទាំងអស់ ទៅគុណនឹង ២០% ទេ។ ដើម្បីគណនាពន្ធ គេត្រូវយកមូលដ្ឋានគិតពន្ធទៅអង្កន់ជាភាគ ទៅតាមអត្រានីមួយៗ។ បន្ទាប់មក គណនាពន្ធមួយថ្នាក់ម្តងៗ រួចហើយ យកពន្ធដែលគណនាឃើញតាមថ្នាក់នីមួយៗមកបូកបញ្ចូលគ្នា ទើបចេញជាពន្ធដែលត្រូវបង់។

ឧទាហរណ៍៖ លោកសំណាងមានប្រាក់បៀវត្សជាប់ពន្ធសរុបទាំងអស់ ១លានរៀល ក្នុងមួយខែ (ប្រហែលជា ២៥០ដុល្លារ)។ លោកសំណាងមានកូន ៣នាក់ក្នុងបន្ទុក ហើយប្រពន្ធរបស់គាត់គឺជាមេផ្ទះ។

មូលដ្ឋានគិតពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សរបស់លោកសំណាង៖
១ ០០០ ០០០៛ - ៧៥ ០០០៛ x ៣ (កូន៣នាក់ក្នុងបន្ទុក) - ៧៥ ០០០៛ (ប្រពន្ធមេផ្ទះ)
= ៧០០ ០០០៛

មូលដ្ឋានគិតពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សរបស់លោកសំណាងស្ថិតនៅក្នុងថ្នាក់ទី២ (៥%)។ ដូច្នេះ ការគណនាពន្ធត្រូវធ្វើឡើងជាពីរភាគ៖ ៥០០ ០០០៛ ដំបូង ក្នុងអត្រា ០% និង ២០០ ០០០៛ ដែលនៅសេសសល់ ក្នុងអត្រា ៥%។

៥០០ ០០០៛ x ០% = ០៛
២០០ ០០០៛ x ៥% = ១០ ០០០៛

ពន្ធដែលលោកសំណាងត្រូវបង់ប្រចាំខែ៖ ០៛ + ១០ ០០០៛ = ១០ ០០០៛

២-អ្នកជាប់ពន្ធជាអនិវាសនជន

ពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សរបស់អនិវាសនជន មានអត្រាតែមួយគត់ គឺ ២០% ដោយមិនគិតទៅតាមថ្នាក់ដូចករណីនិវាសនជនទេ។ ដូច្នេះ ដើម្បីគណនាពន្ធ គេត្រូវយកប្រាក់បៀវត្សទាំងអស់ ដែលមានប្រភពនៅកម្ពុជា គុណនឹង ២០%។

សំណួរទី៦-តើអ្នកណាខ្លះដែលច្បាប់កំណត់លើកលែងពន្ធលើប្រាក់បៀវត្ស?

យោងតាម មាត្រា ៤២ថ្មី និងមាត្រា ៤៣ នៃច្បាប់ស្តីពីសារពើពន្ធ ឆ្នាំ១៩៩៧ ប្រាក់បៀវត្សដែលត្រូវបានលើកលែងពន្ធ រួមមាន៖

ប្រាក់បៀវត្សរបស់មន្រ្តី និងនិយោជិត នៃស្ថានទូត ឬស្ថានកុងស៊ុលបរទេស ដែលកាន់លិខិតឆ្លងដែនការទូត ឬលិខិតឆ្លងដែនផ្លូវការរបស់ប្រទេសនោះ
ប្រាក់បៀវត្សរបស់មន្រ្តី និងនិយោជិតបរទេស នៃអង្គការអន្តរជាតិ ឬរបស់ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការបច្ចេកទេសនៃរដ្ឋាភិបាលបរទេស
សមាជិកសភា និងសមាជិកព្រឹទ្ធសភា នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។

គួរបញ្ជាក់ថា ការលើកលែងពន្ធលើប្រាក់បៀវត្សរបស់មន្រ្តីទូត និងមន្រ្តីអង្គការអន្តរជាតិ ខាងលើត្រូវឈរលើគោលការណ៍បដិការរវាងរដ្ឋាភិបាលដែលពាក់ព័ន្ធ មានន័យថា កម្ពុជាលើកលែងពន្ធតែចំពោះមន្រ្តីមកពីប្រទេសណា ដែលលើកលែងពន្ធដល់មន្រ្តីកម្ពុជា ដែលបំពេញការងារនៅក្នុងប្រទេសនោះដែរតែប៉ុណ្ណោះ៕

Milan Tomic

Hi. I’m Designer of Blog Magic. I’m CEO/Founder of ThemeXpose. I’m Creative Art Director, Web Designer, UI/UX Designer, Interaction Designer, Industrial Designer, Web Developer, Business Enthusiast, StartUp Enthusiast, Speaker, Writer and Photographer. Inspired to make things looks better.