មានយុវវ័យមិនតិចនាក់ទេដែលធ្លាប់អះអាងថា ខ្លួនរៀនមិនសូវចាំ បើទោះបីបានខិតខំប្រឹងប្រែងទន្ទេញមេរៀន ឬសិក្សាយ៉ាងណាក៏ដោយ។ លោក Henry Roediger និង Mark McDaniel ចិត្តសាស្ត្រវិទូនៅសាកលវិទ្យាល័យ Washington និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ "Mark It Stick: The Science of Successful Learning” បានលើកឡើងថា ៖«របៀបនៃការបង្រៀន និងរបៀបនៃការសិក្សា វាគឺជា ទ្រឹស្ដី អព្ភន្តរញាណ (intuition) និងវិជ្ជារៀនសូត្រ (lore) ចម្រុះគ្នាយ៉ាងច្រើន»។
...៧ជំហានដែលត្រូវធ្វើ ដើម្បីបំពេញការងារប្រកបដោយថាមពលនៅពេលព្រឹក...
ខាងក្រោមនេះគឺជាយុទ្ធសាស្ត្រ ៤យ៉ាង ដែលអាចជួយអ្នកចងចាំនូវអ្វីដែលអ្នកសិក្សារៀនសូត្រដោយជោគជ័យ ដកស្រង់ពីសៀវភៅរបស់អ្នកជំនាញទាំងពីរខាងលើ៖
១) តាំងចិត្តរំឭកនូវអ្វីដែលអ្នករៀនរួចហើយ (Force yourself to recall) ៖ អ្នកសិក្សាតែងតែភ្លេចខ្លួនមិនព្រមរំឭកមេរៀនដែលខ្លួនបានសិក្សារួចហើយទេ ហើយចេះតែត្អូញត្អែរថាខ្លួនរៀនមិនចេះ។ តាមការពិត ការរំឭកមេរៀននេះ គឺជាគន្លឹះសំខាន់មួយដែលអាចជួយអ្នកឲ្យចងចាំបានល្អនិងធ្វើឲ្យអ្នកចេះនូវអ្វីដែលអ្នកកំពុង ឬក៏បានរៀនសូត្ររួចហើយ។ ទោះបីអ្នកប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រយ៉ាងណាក៏ដោយ បើគ្មានការរំលឹកនោះទេ ច្បាស់ណាស់ថា អ្នកនឹងមិនចាំចំណុចជាច្រើន។ កុំភ្លេចពាក្យទំនឹមទំនៀមខ្មែរមួយឃ្លាថា «ដំរីជើងបួនគង់មានភ្លាត់ អ្នកប្រាជ្ញចេះស្ទាត់គង់មានភ្លេច» មានន័យថា ទោះបីចេះខ្លាំងប៉ុណ្ណាក៏ដោយ បើមិនខិតខំសំលៀងខួរក្បាលខ្លួនឯងទេ ច្បាស់ជាច្រេះចាប់មិនខាន។
...៥យ៉ាងជួយបង្កើនគុណភាពការងារ និងបំពេញការងារដោយឆ្លាតវៃ!...
២) កុំមាក់ងាយនូវអ្វីដែលចេះហើយ (Don't fall for fluency) ៖ នៅពេលអានសៀវភៅម្ដងៗ អ្នកអានតែងតែមើលរំលងនូវចំណុចណាដែលអ្នកគិតថា ងាយស្រួល ធ្លាប់បានឃើញ ធ្លាប់ដឹង ឬក៏ធ្លាប់ចេះរួចហើយ។ នេះជាគំនិតទុទ្ធិដ្ឋិនិយមមួយដែលងាយធ្វើឲ្យអ្នកបាត់បង់ចំណេះដឹង និងមិនអាចចងចាំនូវអ្វីដែលសិក្សារៀនសូត្របានយូរអង្វែង។
៣) ចូរភ្ជាប់របស់ថ្មីទៅនឹងរបស់ចាស់ (Connect the new thing to the old things) ៖ ចំណេះដឹងគឺគ្មានដែនកំណត់ថាថ្មីឬក៏ចាស់នោះទេ គឺគ្រាន់តែមានដំណាក់កាលរបស់វាប៉ុណ្ណោះ។ ថ្ងៃនេះអ្នកចេះអង្គុយ ថ្ងៃក្រោយអ្នកនឹងចេះក្រោកឈរ និងចេះដើរជាបន្ដបន្ទាប់ទៀត ព្រោះវាជាដំណាក់កាលប្រទាក់ក្រឡាគ្នាដែលនាំឲ្យអ្នកចេះរត់រហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ដូច្នេះអ្នកត្រូវភ្ជាប់ចំណេះដឹងដែលធ្លាប់ចេះទៅនឹងអ្វីដែលអ្នកកំពុងតែទទួលយកសព្វថ្ងៃនេះ។ សៀវភៅខាងលើបានលើកឡើងថា ៖ «នៅពេលដែលអ្នកអាចពន្យល់បាននូវវិធីដែលការសិក្សាថ្មីៗរបស់អ្នកប្រទាក់ក្រឡានឹងចំណេះដឹងពីមុនពីមុនកាន់តែច្រើន អ្នកកាន់តែទទួលបាននូវការសិក្សាថ្មី ហើយអ្វីៗដែលអ្នកបង្កើតឱ្យមានទំនាក់ទំនងគ្នា នឹងជួយឲ្យអ្នកចងចាំបានល្អ»។
៤) ត្រូវចេះវិភាគប្រៀបធៀប (Reflect, Reflect…)ធៀបពីខ្លួនឯង ទៅមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ និងពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ មកខ្លួនឯងវិញ។ ពាក្យខ្មែរថា អនិច្ចាររូបគេ រូបយើង - កូនគេ កូនយើង - បើយើងកើតមកមិនបានយកចំណេះដឹងអ្វីមកតាមខ្លួន គេក៏មិនបានយកអ្វីមកតាមខ្លួនដែរ។៖ អ្នកប្រហែលជាធ្លាប់ឮថា បុគ្គល«ក»អន់ជាងបុគ្គល «ខ» ព្រោះតែបុគ្គលក្រោយនេះរៀនពូកែជាងបុគ្គល«ក»។ អ្នកត្រូវគិតថា គេម៉េច អញម៉េច ហេតុដូចម្ដេចបានជាគេរៀនចេះ អញរៀនមិនចេះ? បើគេរៀនចេះ អញមិនអាចរៀនមិនចេះទេ អញត្រូវតែរៀនឲ្យចេះ ព្រោះមនុស្សយើងដល់ធំពេញវ័យ ខួរក្បាលទម្ងន់ ១គីឡូ ប្រាំខាំ ដូចតែគ្នា(*)។ ការប្រៀបធៀបដូច្នេះជាចលករមួយ ជួយឲ្យអ្នកខំប្រឹងរៀនឲ្យទាល់តែចេះ បើមិនចេះស្មើគេ ក៏គ្រាន់បើជាងមុន ហើយអាចចូលក្នុងចំណោមគេចុះទៀតផង ពោលគឺមិនអន់ពេកទេ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី នេះគឺគ្រាន់តែជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយបង្ហាញផ្លូវអ្នកប៉ុណ្ណោះ ត្រង់អ្នកចង់ដើរ ឬមិនចង់នោះ គឺអាស្រ័យលើអ្នកហើយ។ ម្យ៉ាងទៀតពាក្យស្លោកខ្មែរបាននិយាយថា ៖ «រៀនចេះព្រោះចង់ ប្រតិបត្តិត្រង់ព្រោះច្បាប់»។ បើអ្នកចង់ធ្វើអ្វីហើយ ទោះតិចឬច្រើន លោកអ្នកនឹងទទួលបានលទ្ធផលប្រសើរគាប់៕
(*) អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស្រាវជ្រាវឃើញថា មនុស្សយើង មានខួរក្បាលស្មើគ្នាទាំងអស់ គឺ ១គីឡូ ៥ខាំ មិនថាក្បាលធំ ក្បាលតូច ជាតិសាសន៍អ្វីទេ គឺទម្ងន់ខួរក្បាលស្មើគ្នាទាំងអស់ (មនុស្សស្រីអាចមានទម្ងន់ខួរក្បាលស្រាលជាងមនុស្សប្រុសបន្តិច គឺប្រហែល ១គីឡូ ៤ខាំ)។ ហ្នឹងជាចំណុចមួយ រីឯចំណុចមួយទៀត កន្លងមក អ្នកខ្លះអះអាងថាមនុស្សយើង កើតមក មានបញ្ញាពីកំណើត (នេះជាទស្សនៈក្រុមវិចារណៈញាណនិយម -rationalism) ប៉ុន្តែមកទល់នឹងពេលនេះ គ្មានទឡ្ហីករណ៍រឹងមាំ(concrete evidence) ណាមួយ ដែលបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ថាមនុស្សកើតមកមានបញ្ញាពីកំណើតនោះទេ មានន័យថា គេមិនបដិសេធថាខុសទេ រឿងថាមនុស្សកើតមកមានបញ្ញាញាណពីកំណើត ប៉ុន្តែគេក៏មិនអាចទទួលស្គាល់ថាត្រឹមត្រូវដែរ។ ចំណុចសំខាន់ បើមនុស្សកើតមក អង្គុយមួយកន្លែង គ្មានទំនាក់ទំនងនឹងមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ មិនប្រើខួរក្បាលត្រេះរិះពិចារណាសោះ សួរថាតើបញ្ញាហ្នឹង វាកើតមកពីណា? ប្រសិនបើលោកអ្នកមានពេលទំនេរ អានប្រវត្តិរបស់បិតារូបវិទ្យាអាយសាក់ញូូតុន (Isaac Newton) ទើបដឹងថា លោកញូូតុន កាលរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យខេមប្រ៊ីច លោករៀនអន់បំផុត សឹងមិនបានពិន្ទុ ៥០% ផង។ ក្រោយមក លោកអង្គុយក្រោមដើមប៉ម (apple) ហើយឃើញផ្លែប៉មជ្រុះ លោកក៏ប្រើខួរក្បាលត្រេះរិះពិចារណ រហូតអាចពាល់ត្រូវពិភពអាថ៌កំបាំងនៃធម្មជាតិ ហើយបកស្រាយច្បាប់ធម្មជាតិទាំងឡាយ ទុកជាវិភាគទានបញ្ញា សម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ រហូតត្រូវមជ្ឈដ្ឋានអ្នកសិក្សាចាត់ទុកលោកជា បិតារូបវិទ្យា ពោលគឺប្រហាក់ប្រហែលនឹងលោក អាល់បឺតអែនស្តែន (Albert Einstein) (ញូតុនជាបិតារូបវិទ្យាទូទៅ(physics) រីឯអែនស្តែន ជាបិតារូបវិទ្យាអវកាស (astrophysics))។
ប្រែសម្រួល៖ សុខ មេត្តា
...៧ជំហានដែលត្រូវធ្វើ ដើម្បីបំពេញការងារប្រកបដោយថាមពលនៅពេលព្រឹក...
ខាងក្រោមនេះគឺជាយុទ្ធសាស្ត្រ ៤យ៉ាង ដែលអាចជួយអ្នកចងចាំនូវអ្វីដែលអ្នកសិក្សារៀនសូត្រដោយជោគជ័យ ដកស្រង់ពីសៀវភៅរបស់អ្នកជំនាញទាំងពីរខាងលើ៖
១) តាំងចិត្តរំឭកនូវអ្វីដែលអ្នករៀនរួចហើយ (Force yourself to recall) ៖ អ្នកសិក្សាតែងតែភ្លេចខ្លួនមិនព្រមរំឭកមេរៀនដែលខ្លួនបានសិក្សារួចហើយទេ ហើយចេះតែត្អូញត្អែរថាខ្លួនរៀនមិនចេះ។ តាមការពិត ការរំឭកមេរៀននេះ គឺជាគន្លឹះសំខាន់មួយដែលអាចជួយអ្នកឲ្យចងចាំបានល្អនិងធ្វើឲ្យអ្នកចេះនូវអ្វីដែលអ្នកកំពុង ឬក៏បានរៀនសូត្ររួចហើយ។ ទោះបីអ្នកប្រឹងប្រែងរៀនសូត្រយ៉ាងណាក៏ដោយ បើគ្មានការរំលឹកនោះទេ ច្បាស់ណាស់ថា អ្នកនឹងមិនចាំចំណុចជាច្រើន។ កុំភ្លេចពាក្យទំនឹមទំនៀមខ្មែរមួយឃ្លាថា «ដំរីជើងបួនគង់មានភ្លាត់ អ្នកប្រាជ្ញចេះស្ទាត់គង់មានភ្លេច» មានន័យថា ទោះបីចេះខ្លាំងប៉ុណ្ណាក៏ដោយ បើមិនខិតខំសំលៀងខួរក្បាលខ្លួនឯងទេ ច្បាស់ជាច្រេះចាប់មិនខាន។
...៥យ៉ាងជួយបង្កើនគុណភាពការងារ និងបំពេញការងារដោយឆ្លាតវៃ!...
២) កុំមាក់ងាយនូវអ្វីដែលចេះហើយ (Don't fall for fluency) ៖ នៅពេលអានសៀវភៅម្ដងៗ អ្នកអានតែងតែមើលរំលងនូវចំណុចណាដែលអ្នកគិតថា ងាយស្រួល ធ្លាប់បានឃើញ ធ្លាប់ដឹង ឬក៏ធ្លាប់ចេះរួចហើយ។ នេះជាគំនិតទុទ្ធិដ្ឋិនិយមមួយដែលងាយធ្វើឲ្យអ្នកបាត់បង់ចំណេះដឹង និងមិនអាចចងចាំនូវអ្វីដែលសិក្សារៀនសូត្របានយូរអង្វែង។
៣) ចូរភ្ជាប់របស់ថ្មីទៅនឹងរបស់ចាស់ (Connect the new thing to the old things) ៖ ចំណេះដឹងគឺគ្មានដែនកំណត់ថាថ្មីឬក៏ចាស់នោះទេ គឺគ្រាន់តែមានដំណាក់កាលរបស់វាប៉ុណ្ណោះ។ ថ្ងៃនេះអ្នកចេះអង្គុយ ថ្ងៃក្រោយអ្នកនឹងចេះក្រោកឈរ និងចេះដើរជាបន្ដបន្ទាប់ទៀត ព្រោះវាជាដំណាក់កាលប្រទាក់ក្រឡាគ្នាដែលនាំឲ្យអ្នកចេះរត់រហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ដូច្នេះអ្នកត្រូវភ្ជាប់ចំណេះដឹងដែលធ្លាប់ចេះទៅនឹងអ្វីដែលអ្នកកំពុងតែទទួលយកសព្វថ្ងៃនេះ។ សៀវភៅខាងលើបានលើកឡើងថា ៖ «នៅពេលដែលអ្នកអាចពន្យល់បាននូវវិធីដែលការសិក្សាថ្មីៗរបស់អ្នកប្រទាក់ក្រឡានឹងចំណេះដឹងពីមុនពីមុនកាន់តែច្រើន អ្នកកាន់តែទទួលបាននូវការសិក្សាថ្មី ហើយអ្វីៗដែលអ្នកបង្កើតឱ្យមានទំនាក់ទំនងគ្នា នឹងជួយឲ្យអ្នកចងចាំបានល្អ»។
៤) ត្រូវចេះវិភាគប្រៀបធៀប (Reflect, Reflect…)ធៀបពីខ្លួនឯង ទៅមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ និងពីមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ មកខ្លួនឯងវិញ។ ពាក្យខ្មែរថា អនិច្ចាររូបគេ រូបយើង - កូនគេ កូនយើង - បើយើងកើតមកមិនបានយកចំណេះដឹងអ្វីមកតាមខ្លួន គេក៏មិនបានយកអ្វីមកតាមខ្លួនដែរ។៖ អ្នកប្រហែលជាធ្លាប់ឮថា បុគ្គល«ក»អន់ជាងបុគ្គល «ខ» ព្រោះតែបុគ្គលក្រោយនេះរៀនពូកែជាងបុគ្គល«ក»។ អ្នកត្រូវគិតថា គេម៉េច អញម៉េច ហេតុដូចម្ដេចបានជាគេរៀនចេះ អញរៀនមិនចេះ? បើគេរៀនចេះ អញមិនអាចរៀនមិនចេះទេ អញត្រូវតែរៀនឲ្យចេះ ព្រោះមនុស្សយើងដល់ធំពេញវ័យ ខួរក្បាលទម្ងន់ ១គីឡូ ប្រាំខាំ ដូចតែគ្នា(*)។ ការប្រៀបធៀបដូច្នេះជាចលករមួយ ជួយឲ្យអ្នកខំប្រឹងរៀនឲ្យទាល់តែចេះ បើមិនចេះស្មើគេ ក៏គ្រាន់បើជាងមុន ហើយអាចចូលក្នុងចំណោមគេចុះទៀតផង ពោលគឺមិនអន់ពេកទេ។
ទោះជាយ៉ាងណាក្ដី នេះគឺគ្រាន់តែជាយុទ្ធសាស្ត្រមួយបង្ហាញផ្លូវអ្នកប៉ុណ្ណោះ ត្រង់អ្នកចង់ដើរ ឬមិនចង់នោះ គឺអាស្រ័យលើអ្នកហើយ។ ម្យ៉ាងទៀតពាក្យស្លោកខ្មែរបាននិយាយថា ៖ «រៀនចេះព្រោះចង់ ប្រតិបត្តិត្រង់ព្រោះច្បាប់»។ បើអ្នកចង់ធ្វើអ្វីហើយ ទោះតិចឬច្រើន លោកអ្នកនឹងទទួលបានលទ្ធផលប្រសើរគាប់៕
(*) អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស្រាវជ្រាវឃើញថា មនុស្សយើង មានខួរក្បាលស្មើគ្នាទាំងអស់ គឺ ១គីឡូ ៥ខាំ មិនថាក្បាលធំ ក្បាលតូច ជាតិសាសន៍អ្វីទេ គឺទម្ងន់ខួរក្បាលស្មើគ្នាទាំងអស់ (មនុស្សស្រីអាចមានទម្ងន់ខួរក្បាលស្រាលជាងមនុស្សប្រុសបន្តិច គឺប្រហែល ១គីឡូ ៤ខាំ)។ ហ្នឹងជាចំណុចមួយ រីឯចំណុចមួយទៀត កន្លងមក អ្នកខ្លះអះអាងថាមនុស្សយើង កើតមក មានបញ្ញាពីកំណើត (នេះជាទស្សនៈក្រុមវិចារណៈញាណនិយម -rationalism) ប៉ុន្តែមកទល់នឹងពេលនេះ គ្មានទឡ្ហីករណ៍រឹងមាំ(concrete evidence) ណាមួយ ដែលបញ្ជាក់ឲ្យច្បាស់ថាមនុស្សកើតមកមានបញ្ញាពីកំណើតនោះទេ មានន័យថា គេមិនបដិសេធថាខុសទេ រឿងថាមនុស្សកើតមកមានបញ្ញាញាណពីកំណើត ប៉ុន្តែគេក៏មិនអាចទទួលស្គាល់ថាត្រឹមត្រូវដែរ។ ចំណុចសំខាន់ បើមនុស្សកើតមក អង្គុយមួយកន្លែង គ្មានទំនាក់ទំនងនឹងមជ្ឈដ្ឋានខាងក្រៅ មិនប្រើខួរក្បាលត្រេះរិះពិចារណាសោះ សួរថាតើបញ្ញាហ្នឹង វាកើតមកពីណា? ប្រសិនបើលោកអ្នកមានពេលទំនេរ អានប្រវត្តិរបស់បិតារូបវិទ្យាអាយសាក់ញូូតុន (Isaac Newton) ទើបដឹងថា លោកញូូតុន កាលរៀននៅសាកលវិទ្យាល័យខេមប្រ៊ីច លោករៀនអន់បំផុត សឹងមិនបានពិន្ទុ ៥០% ផង។ ក្រោយមក លោកអង្គុយក្រោមដើមប៉ម (apple) ហើយឃើញផ្លែប៉មជ្រុះ លោកក៏ប្រើខួរក្បាលត្រេះរិះពិចារណ រហូតអាចពាល់ត្រូវពិភពអាថ៌កំបាំងនៃធម្មជាតិ ហើយបកស្រាយច្បាប់ធម្មជាតិទាំងឡាយ ទុកជាវិភាគទានបញ្ញា សម្រាប់អ្នកជំនាន់ក្រោយ រហូតត្រូវមជ្ឈដ្ឋានអ្នកសិក្សាចាត់ទុកលោកជា បិតារូបវិទ្យា ពោលគឺប្រហាក់ប្រហែលនឹងលោក អាល់បឺតអែនស្តែន (Albert Einstein) (ញូតុនជាបិតារូបវិទ្យាទូទៅ(physics) រីឯអែនស្តែន ជាបិតារូបវិទ្យាអវកាស (astrophysics))។
ប្រែសម្រួល៖ សុខ មេត្តា
Hi. I’m Designer of Blog Magic. I’m CEO/Founder of ThemeXpose. I’m Creative Art Director, Web Designer, UI/UX Designer, Interaction Designer, Industrial Designer, Web Developer, Business Enthusiast, StartUp Enthusiast, Speaker, Writer and Photographer. Inspired to make things looks better.
0 យោបល់:
Post a Comment