សេងឌីណា
©អន្តរជាតិ ដោយ សេងឌីណា
តាមក្រមព្រហ្មទណ្ឌរបស់ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅពេលដែលតុលាការប្រកាសផ្តន្ទាទោសជនល្មើសណាមួយ តុលាការអាចបង្គាប់ឱ្យព្យួរទោស ឬក៏អាចបង្គាប់ឲ្យអនុវត្តរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាពបាន។ តើអ្វីទៅជាការព្យួរទោស? ហើយអ្វីទៅជារបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព?
ការព្យួរទោស
ការព្យួរទោស គឺការអនុញ្ញាតឲ្យជនជាប់ពិរុទ្ធ ដែលត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសអាចមិនអនុវត្តទោសនេះបាន ប្រសិនបើមិនប្រព្រឹត្តល្មើសថ្មីទៀត ក្នុងរយៈពេលដែលបានកំណត់ណាមួយ។ នៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌខ្មែរទោសដែលអាចព្យួរបានគឺមានទាំងទោសពន្ធនាគារនិងទោសពិន័យជាប្រាក់ហើយការព្យួរទោសត្រូវចែកជាពីរប្រភេទ គឺការព្យួរទោសធម្មតា (សាមញ្ញ Sursis) និងការព្យួរទោសសាកល្បង (Sursis avec mise à L'épruve) ។
ការព្យួរទោសធម្មតា
ប្រសិនបើជនល្មើសត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ដោយត្រូវព្យួរទោស ជនល្មើសនេះមិនត្រូវជាប់ក្នុងពន្ធនាគារទេ។ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើក្នុងរយៈពេល 5 ឆ្នាំចាប់ពីថ្ងៃប្រកាសទោស ជនល្មើសនេះបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយថ្មីទៀត ការព្យួរទោសនឹងត្រូវលើកចេញវិញ ហើយជនល្មើសនឹងត្រូវអនុវត្តទោសទាំងពីរ គឺទាំងទោសទី 1 ដែលបានព្យួរនិងទោសទី 2 សម្រាប់បទល្មើសដែលប្រព្រឹត្តថ្មីក្រោយ។
ដូចគ្នាចំពោះទោសពិន័យជាប្រាក់។ ប្រសិនបើតុលាការប្រកាសព្យួរទោស ជនល្មើសមិនត្រូវបង់ប្រាក់ពិន័យទេ ប្រសិនបើមិនមានប្រព្រឹត្តបទល្មើសថ្មីទៀត ក្នុងរយៈពេល 5 ឆ្នាំ។
គួរបញ្ជាក់ថាការប្រកាសព្យួរទោសឬមិនព្យួរគឺជាសិទ្ធិអំណាចរបស់តុលាការក៏ប៉ុន្តែទោសពន្ធនាគារដែលតុលាការអាចប្រកាសព្យួរបានទាល់តែទោសពន្ធនាគារនោះមានរយៈពេលយ៉ាងច្រើនបំផុត 5 ឆ្នាំ។ ប្រសិនបើជនល្មើសត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ លើសពី 5 ឆ្នាំ តុលាការមិនអាចប្រកាសព្យួរទោសនេះបានទេ។
ម្យ៉ាងទៀត បើទោះបីជាទោសពន្ធនាគារនេះមានរយៈពេលត្រឹម 5 ឆ្នាំឬតិចជាង 5 ឆ្នាំក៏ដោយតុលាការអាចប្រកាសព្យួរទោសបាន លុះត្រាតែជនល្មើសមិនធ្លាប់ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារម្តងសោះនៅក្នុងរយៈពេល 5 ឆ្នាំមុនអំពើល្មើស។
ឧទាហរណ៍: នៅឆ្នាំឆ្នាំ 2008 ជនល្មើស "ក" ធ្លាប់ត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារម្តងរួចមកហើយ ស្រាប់តែ 4 ឆ្នាំក្រោយមកនៅឆ្នាំ 2012 "ក" បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសថ្មីទៀត ហើយត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ 3 ឆ្នាំ។ ទោស ៣ឆ្នាំក្រោយនេះមិនអាចត្រូវព្យួរបានទេ។
ការព្យួរទោសសាកល្បង
ការព្យួរទោសសាកល្បង គឺប្រហាក់ប្រហែលនឹងការព្យួរទោសធម្មតាដែរ គ្រាន់តែមានរយៈពេលសាកល្បងមួយដែលមានរយៈពេលពី 1 ឆ្នាំទៅ 3 ឆ្នាំ។ ក្នុងរយៈពេលសាកល្បងនេះ ទណ្ឌិតត្រូវគោរពទៅតាមវិធានការត្រួតពិនិត្យ ដែលកំណត់ដោយតុលាការ:
គួរបញ្ជាក់ថា តុលាការអាចប្រកាសព្យួរទោសសាកល្បងបាន តែចំពោះទោសពន្ធនាគារប៉ុណ្ណោះហើយបានតែចំពោះទោសពន្ធនាគារដែលមានរយៈពេលក្នុងចន្លោះពី 6 ខែទៅ 5 ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ ទោសពិន័យជាប្រាក់និងទោសពន្ធនាគារតិចជាង 6 ខែឬច្រើនជាង 5 ឆ្នាំ មិនអាចព្យួរដោយមានរយៈពេលសាកល្បងនេះបានទេ។
ចំណុចដែលគួរកត់សម្គាល់ចុងក្រោយ ការប្រកាសព្យួរទោសអាចធ្វើចំពោះទោសទាំងមូល ឬក៏ធ្វើមួយផ្នែកក៏បាន។
ឧទាហរណ៍: ជនល្មើស "ក" ប្រព្រឹត្តបទល្មើសឆបោក ហើយត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ 4 ឆ្នាំប៉ុន្តែ 2 ឆ្នាំត្រូវព្យួរ។ ក្នុងករណីនេះជនល្មើសត្រូវជាប់ពន្ធនាគារតែ 2 ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះដោយត្រូវព្យួរទោស 2 ឆ្នាំ។
របបពាក់កណ្តាលសេរីភាព
របបពាក់កណ្តាលសេរីភាពអាចអនុវត្តបានតែចំពោះទោសពន្ធនាគារ ដែលមានរយៈពេល 6 ខែឬតិចជាង 6 ខែប៉ុណ្ណោះ។ តុលាការអាចប្រកាសរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព គឺដើម្បីឲ្យទណ្ឌិតអាចបំពេញសកម្មភាពខាងវិជ្ជាជីវៈ ទទួលការសិក្សាឬការបណ្តុះបណ្តាលឬការពិនិត្យព្យាបាលជំងឺ ឬជួយឧបត្ថម្ភដល់សេចក្តីត្រូវការរបស់ក្រុមគ្រួសារ។
ទណ្ឌិតដែលស្ថិតក្នុងរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព ត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យចាកចេញពីពន្ធនាគារ ក្នុងរយៈពេលជាកំណត់ណាមួយ។ នៅពេលប្រកាសពីរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព តុលាការត្រូវកំណត់នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេច អំពីថ្ងៃនិងម៉ោងដែលទណ្ឌិតអាចចេញពីពន្ធនាគារបាន។
ឧទាហរណ៍: ឈ្មោះ "ក" ជានិស្សិត ត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ 6 ខែពីបទលួច។ តុលាការពិនិត្យពិចារណាមើលទៅមិនចង់ឱ្យទណ្ឌិត "ក" ខាតការរៀនសូត្រ ក៏សម្រេចឲ្យអនុវត្តរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព ដើម្បីឱ្យទណ្ឌិត "ក" អាចបន្តការរៀនសូត្របាន។ ដូច្នេះទណ្ឌិត "ក" អាចចេញពីពន្ធនាគារបានដើម្បីទៅរៀនទៅតាមថ្ងៃនិងម៉ោងពេលដែលបានកំណត់ដោយតុលាការដូចជាពីថ្ងៃចន្ទដល់ថ្ងៃសុក្រអាចចេញពីពន្ធនាគារទៅ សាលារៀនបាននៅម៉ោង 8 ព្រឹក ហើយត្រូវត្រឡប់ចូលមកក្នុងពន្ធនាគារវិញ នៅម៉ោង 5 ល្ងាច។
ការព្យួរទោស គឺការអនុញ្ញាតឲ្យជនជាប់ពិរុទ្ធ ដែលត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសអាចមិនអនុវត្តទោសនេះបាន ប្រសិនបើមិនប្រព្រឹត្តល្មើសថ្មីទៀត ក្នុងរយៈពេលដែលបានកំណត់ណាមួយ។ នៅក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌខ្មែរទោសដែលអាចព្យួរបានគឺមានទាំងទោសពន្ធនាគារនិងទោសពិន័យជាប្រាក់ហើយការព្យួរទោសត្រូវចែកជាពីរប្រភេទ គឺការព្យួរទោសធម្មតា (សាមញ្ញ Sursis) និងការព្យួរទោសសាកល្បង (Sursis avec mise à L'épruve) ។
ការព្យួរទោសធម្មតា
ប្រសិនបើជនល្មើសត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ដោយត្រូវព្យួរទោស ជនល្មើសនេះមិនត្រូវជាប់ក្នុងពន្ធនាគារទេ។ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើក្នុងរយៈពេល 5 ឆ្នាំចាប់ពីថ្ងៃប្រកាសទោស ជនល្មើសនេះបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសណាមួយថ្មីទៀត ការព្យួរទោសនឹងត្រូវលើកចេញវិញ ហើយជនល្មើសនឹងត្រូវអនុវត្តទោសទាំងពីរ គឺទាំងទោសទី 1 ដែលបានព្យួរនិងទោសទី 2 សម្រាប់បទល្មើសដែលប្រព្រឹត្តថ្មីក្រោយ។
ដូចគ្នាចំពោះទោសពិន័យជាប្រាក់។ ប្រសិនបើតុលាការប្រកាសព្យួរទោស ជនល្មើសមិនត្រូវបង់ប្រាក់ពិន័យទេ ប្រសិនបើមិនមានប្រព្រឹត្តបទល្មើសថ្មីទៀត ក្នុងរយៈពេល 5 ឆ្នាំ។
គួរបញ្ជាក់ថាការប្រកាសព្យួរទោសឬមិនព្យួរគឺជាសិទ្ធិអំណាចរបស់តុលាការក៏ប៉ុន្តែទោសពន្ធនាគារដែលតុលាការអាចប្រកាសព្យួរបានទាល់តែទោសពន្ធនាគារនោះមានរយៈពេលយ៉ាងច្រើនបំផុត 5 ឆ្នាំ។ ប្រសិនបើជនល្មើសត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ លើសពី 5 ឆ្នាំ តុលាការមិនអាចប្រកាសព្យួរទោសនេះបានទេ។
ម្យ៉ាងទៀត បើទោះបីជាទោសពន្ធនាគារនេះមានរយៈពេលត្រឹម 5 ឆ្នាំឬតិចជាង 5 ឆ្នាំក៏ដោយតុលាការអាចប្រកាសព្យួរទោសបាន លុះត្រាតែជនល្មើសមិនធ្លាប់ត្រូវបានផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារម្តងសោះនៅក្នុងរយៈពេល 5 ឆ្នាំមុនអំពើល្មើស។
ឧទាហរណ៍: នៅឆ្នាំឆ្នាំ 2008 ជនល្មើស "ក" ធ្លាប់ត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារម្តងរួចមកហើយ ស្រាប់តែ 4 ឆ្នាំក្រោយមកនៅឆ្នាំ 2012 "ក" បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសថ្មីទៀត ហើយត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ 3 ឆ្នាំ។ ទោស ៣ឆ្នាំក្រោយនេះមិនអាចត្រូវព្យួរបានទេ។
ការព្យួរទោសសាកល្បង
ការព្យួរទោសសាកល្បង គឺប្រហាក់ប្រហែលនឹងការព្យួរទោសធម្មតាដែរ គ្រាន់តែមានរយៈពេលសាកល្បងមួយដែលមានរយៈពេលពី 1 ឆ្នាំទៅ 3 ឆ្នាំ។ ក្នុងរយៈពេលសាកល្បងនេះ ទណ្ឌិតត្រូវគោរពទៅតាមវិធានការត្រួតពិនិត្យ ដែលកំណត់ដោយតុលាការ:
- ត្រូវចូលខ្លួនទៅតាមដីកាកោះពីព្រះរាជអាជ្ញា (ឬតំណាងព្រះរាជអាជ្ញា)
- ត្រូវទទួលការមកត្រួតពិនិត្យមើលរបស់ព្រះរាជអាជ្ញា
- ត្រូវផ្តល់ឯកសារ ទៅតាមការបង្គាប់របស់ព្រះរាជអាជ្ញា
- ត្រូវជូនដំណឹងដល់ព្រះរាជអាជ្ញាអំពីការផ្លាស់ប្តូរអាសយដ្ឋានឬការផ្លាស់ប្តូរមុខរបរ
- ត្រូវសុំការអនុញ្ញាតពីព្រះរាជអាជ្ញាមុននឹងធ្វើដំណើរទៅបរទេស
- ត្រូវបំពេញសកម្មភាពខាងវិជ្ជាជីវៈ
- ត្រូវទៅរៀន ឬទទួលការបណ្តុះបណ្តាលខាងវិជ្ជាជីវៈ
- ត្រូវរស់នៅក្នុងកន្លែងណាមួយជាកំណត់
- ត្រូវទទួលឲ្យពេទ្យធ្វើការពិនិត្យ និងព្យាបាល
- មិនត្រូវមានវត្តមាននៅទីកន្លែងណាមួយដែលកំណត់ដោយតុលាការ
- មិនត្រូវធ្វើសកម្មភាពមួយចំនួនដូចជាសេពគប់បនល្បែងគ្រឿងស្រវឹងកាន់កាប់ឬយកអាវុធតាមខ្លួនឬប្រកបអាជីវកម្មណាមួយដែលកំណត់ដោយតុលាការ
- មិនត្រូវទៅក្បែរឬទៅជួបជាមួយបុគ្គលខ្លះដូចជាអ្នកផ្តើមគំនិតអ្នកសមគំនិតឬជនរងគ្រោះនៃបទល្មើសជាដើម។
គួរបញ្ជាក់ថា តុលាការអាចប្រកាសព្យួរទោសសាកល្បងបាន តែចំពោះទោសពន្ធនាគារប៉ុណ្ណោះហើយបានតែចំពោះទោសពន្ធនាគារដែលមានរយៈពេលក្នុងចន្លោះពី 6 ខែទៅ 5 ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ។ ទោសពិន័យជាប្រាក់និងទោសពន្ធនាគារតិចជាង 6 ខែឬច្រើនជាង 5 ឆ្នាំ មិនអាចព្យួរដោយមានរយៈពេលសាកល្បងនេះបានទេ។
ចំណុចដែលគួរកត់សម្គាល់ចុងក្រោយ ការប្រកាសព្យួរទោសអាចធ្វើចំពោះទោសទាំងមូល ឬក៏ធ្វើមួយផ្នែកក៏បាន។
ឧទាហរណ៍: ជនល្មើស "ក" ប្រព្រឹត្តបទល្មើសឆបោក ហើយត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ 4 ឆ្នាំប៉ុន្តែ 2 ឆ្នាំត្រូវព្យួរ។ ក្នុងករណីនេះជនល្មើសត្រូវជាប់ពន្ធនាគារតែ 2 ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះដោយត្រូវព្យួរទោស 2 ឆ្នាំ។
របបពាក់កណ្តាលសេរីភាព
របបពាក់កណ្តាលសេរីភាពអាចអនុវត្តបានតែចំពោះទោសពន្ធនាគារ ដែលមានរយៈពេល 6 ខែឬតិចជាង 6 ខែប៉ុណ្ណោះ។ តុលាការអាចប្រកាសរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព គឺដើម្បីឲ្យទណ្ឌិតអាចបំពេញសកម្មភាពខាងវិជ្ជាជីវៈ ទទួលការសិក្សាឬការបណ្តុះបណ្តាលឬការពិនិត្យព្យាបាលជំងឺ ឬជួយឧបត្ថម្ភដល់សេចក្តីត្រូវការរបស់ក្រុមគ្រួសារ។
ទណ្ឌិតដែលស្ថិតក្នុងរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព ត្រូវអនុញ្ញាតឲ្យចាកចេញពីពន្ធនាគារ ក្នុងរយៈពេលជាកំណត់ណាមួយ។ នៅពេលប្រកាសពីរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព តុលាការត្រូវកំណត់នៅក្នុងសេចក្តីសម្រេច អំពីថ្ងៃនិងម៉ោងដែលទណ្ឌិតអាចចេញពីពន្ធនាគារបាន។
ឧទាហរណ៍: ឈ្មោះ "ក" ជានិស្សិត ត្រូវតុលាការផ្តន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារ 6 ខែពីបទលួច។ តុលាការពិនិត្យពិចារណាមើលទៅមិនចង់ឱ្យទណ្ឌិត "ក" ខាតការរៀនសូត្រ ក៏សម្រេចឲ្យអនុវត្តរបបពាក់កណ្តាលសេរីភាព ដើម្បីឱ្យទណ្ឌិត "ក" អាចបន្តការរៀនសូត្របាន។ ដូច្នេះទណ្ឌិត "ក" អាចចេញពីពន្ធនាគារបានដើម្បីទៅរៀនទៅតាមថ្ងៃនិងម៉ោងពេលដែលបានកំណត់ដោយតុលាការដូចជាពីថ្ងៃចន្ទដល់ថ្ងៃសុក្រអាចចេញពីពន្ធនាគារទៅ សាលារៀនបាននៅម៉ោង 8 ព្រឹក ហើយត្រូវត្រឡប់ចូលមកក្នុងពន្ធនាគារវិញ នៅម៉ោង 5 ល្ងាច។
Milan Tomic
Hi. I’m Designer of Blog Magic. I’m CEO/Founder of ThemeXpose. I’m Creative Art Director, Web Designer, UI/UX Designer, Interaction Designer, Industrial Designer, Web Developer, Business Enthusiast, StartUp Enthusiast, Speaker, Writer and Photographer. Inspired to make things looks better.
0 យោបល់:
Post a Comment